Curso de dislexia
[D-567]
Pois ahí vai o prometido, finalmente asistín ao I curso de verán: “Dislexia: novos retos na súa intervención interdisciplinarâ€, que se celebrou en Vilagarcía do 15 ó 19 de setembro e do que vos fago un pequeno resumo.
- Definición de dislexia e tipos
- Avaliación psicopedagóxica da dislexia
- Pautas de intervención na dislexia
- Conclusións finais e referencias bibliográficas
Definición de dislexia e tipos
En termos xerais, dislexia pode definirse como un trastorno específico e persistente da linguaxe escrita, caracterizado principalmente por dificultades na exactitude e automatización lectora e escritora. É, unha dificultade conxénita, hereditaria, cunha base neurolóxica, non pode ser explicada por deficiencias visuais ou auditivas, por trastornos emocionais ou condutuais, por retraso mental, nin por situacións educativas “anormais†(ausencias prolongadas ou repetidas a clase, metodoloxía de ensinanza inapropiada, cambios frecuentes de profesores ou centros,…).
Dislexia non ten nada que ver coa intelixencia, non se relaciona so con dificultades para ler e escribir con fluidez, é unha forma de tratar a información.
De seguido unhas alternativas terminolóxicas para que nos fagan reflexionar da importancia de usar unhas expresións ou outras:
- Neurodiversidade versus Dislexia
- É disléxico vs Ten dislexia
- Foi identificado como disléxico vs Foi diagnóstico como disléxico
- Adaptacións para disléxicos vs tratamento para disléxicos
- Diferenzas específicas de aprendizaxe vs dificultades específicas de aprendizaxe
- Traballo mellor se uso vs teño medo de precisar unha gravadora/papel pautado,…
Existen varios tipos de dislexia:
- Dislexia evolutiva ou madurativa: cando aparecen dificultades no alumnado que inician a aprendizaxe, e que persisten mais alá dos primeiros anos de instrución.
- Dislexia adquirida: trátase dunha perda das funcións lectoras que inician a aprendizaxe producida por unha lesión cerebral. Existen 3 tipos: fonolóxica, superficial ou mixta.
Atraso lector: a diferenza da dislexia evolutiva, aquí xa existe unha causa concreta. A dificultade lectora pode ter unha orixe intelectual unha falta de motivación ou unha precaria escolarización.
Avaliación psicopedagóxica da dislexia
Antes dos 5 anos de idade, resulta moi arriscado a identificación. A partir de esta idade pódese identificar “sinais de risco para a aprendizaxe da lectoescritura†e iniciar un traballo de estimulación da linguaxe.
Recollerase información sobre: datos da linguaxe escrita (falta de exactitude lectora e escritora, velocidade lectora, unión e fragmentación de palabras, dificultades de comprensión lectora,…), datos da linguaxe oral ( retraso na adquisición da fala, linguaxe espontáneo confuso, dificultade no etiquetado verbal ou capacidade para nomear automáticamente obxectos coñecidos, …), e outros indicadores ( dificultades para seguir instrucións, confusión co vocabulario que ten que ver a orientación espacial, dificultades para aprender a ler o reloxo e usar o diñeiro,…).
Instrumentos de avaliación: WISC , Raven , Bady-G , TALE , PROESC, , DN-CASS , PPIC , CUMANIN.
Pautas de intervención na dislexia
- Necesidade dunha adaptación na avaliación en canto a tempo e modalidade: oral ou escrita.
- Método Orton-Gillingham: diccionario clasificado por cores, aprendizaxe das letras por cores e sons, ensinanza multisensorial, letra de imprenta (mellor que ligada).
- Utilización do Tablet PC e do encerado dixital interactivo para potenciar certos aprendizaxes así como os audiolibros da ONCE.
- Utilización de materiais e clubes de lectura fácil (Editorial Almadraba)
Conclusións finais e referencias bibliográficas
Existen varios tipos de intervención: preventiva (antes do inicio da aprendizaxe da lectoescritura, mellorar as habilidades perceptivo-motrices e lingüísticas), directa (durante o proceso de aprendizaxe da lectoescritura, mellorar a velocidade e comprensión lectora) e correctiva ou compensatoria (eficacia lectora, ortografía arbitraria, discurso escrito).
Entre outras referencias bibliográficas, hai que destacar:
- Outón Oviedo, Paula (2004). Programas de intervención con disléxicos. Diseño, implementación y evaluación. Madrid. CEPE.
- Outón Oviedo, Paula (1996). Adaptación del test de dislexia Bangor al castellano y al gallego. Tese de Licenciatura. Facultade de Filosofía e CC da Educación. Universidade de Santiago de Compostela.
- Web da Asociacion Lectura Fácil: www.lecturafacil.net
- Portal de recursos SoloProfes: www.soloprofes.com
- Web do congreso: www.ladislexia.es
- Editorial Almadraba: www.almadrabaeditorial.com/
Hai que destacar a intervención entre outros ponentes de Paula Outón (Profesora da Facultade de Ciencia da Educación da Universidade de Santiago de Compostela) e de José Antonio Portellano Pérez (Profesor da Facultade de Psicoloxía da Universidade Complutense de Madrid) así como de representantes da Asociación Catalá de Dislexia, Asociación Portuguesa de Dislexia e a Asociación Galega de Dislexia.
Como remate unhas frases (en castelán):
“No importa en que idioma, no importa en que país, no importa a que edad, la dislexia está en todas partesâ€. Asociación Europea de la Dislexia.
“Educar es encontrar y hacer que se desarrolle el tesoro escondido que hay dentro de cada niño y niñaâ€. Jacques Delors.
Enlaces de interese
- Ligazón ao artigo do Congreso Nacional de Dislexia: TADEGa
- Ligazón á web do Curso de Verán sobre Dislexia: Curso de Verán en Vilagarcía-Programa
- Ligazón á información do Curso na USC: Información do Curso de Verán na USC